Lãnh đạo đơn vị Viện kiểm sát nhân dân huyện Bắc Quang trực tiếp phân công 01 lãnh đạo, 03 kiểm sát viên thực hiện công tác kiểm sát các quyết định của Tòa án theo Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án. Trong đó phân công 01 Kiểm sát viên thực hiện tiếp nhận các quyết định công nhận, không công nhận kết quả đối thoại tại Tòa án, thực hiện sổ sách, thống kê. Các Kiểm sát viên khi tiếp nhận công tác kiểm sát các quyết định của Tòa án cơ bản đã thực hiện kiểm sát nghiêm túc, chủ động tự nghiên cứu, áp dụng đúng các quy định của pháp luật liên quan đến Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án.

      Sau hơn 03 năm thực hiện Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án, đơn vị Viện kiểm sát nhân dân huyện Bắc Quang kiểm sát 100% các quyết định của Tòa án đúng theo trình tự, thủ tục hòa giải, đối thoại, công nhận kết quả hòa giải, đối thoại thành tại Tòa án. Cụ thể:

     Tổng số vụ việc được hòa giải, đối thoại và Tòa án ban hành quyết định công nhận kết quả hòa giải thành, đối thoại thành tại Tòa án: 691 vụ việc (trong đó: vụ việc dân sự 68 quyết định, hôn nhân và gia đình 622 quyết định, kinh doanh thương mại 01 quyết định). 

      Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án được ban hành nhằm khuyến khích việc giải quyết các tranh chấp thông qua hòa giải, đối thoại, thu hút nguồn nhân lực có kiến thức và kinh nghiệm trong xã hội tham gia phối hợp cùng Tòa án tiến hành hòa giải, đối thoại để giải quyết các tranh chấp dân sự, hành chính mà không làm tăng bộ máy, tổ chức, biên chế của Tòa án góp phần nâng cao chất lượng giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính trên cơ sở sự tự nguyện hòa giải của người dân, tháo gỡ áp lực giải quyết án theo thủ tục tố tụng cho Tòa án. Tuy nhiên, do hoạt động hòa giải, đối thoại tại Tòa án vẫn còn mới mẻ, chưa có nhiều văn bản hướng dẫn của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, công tác kiểm sát quyết định công nhận, không công nhận kết quả hòa giải thành, đối thoại thành tại Tòa án còn nhiều hạn chế, kiểm sát viên thiếu kỹ năng kiểm sát nên chưa phát hiện vi phạm nào của Tòa án để ban hành kiến nghị xem xét lại quyết định và kiến nghị tổng hợp chung đối với Tòa án. 

      Quá trình kiểm sát, đơn vị Viện kiểm sát nhân dân huyện Bắc Quang phát sinh những khó khăn, vướng mắc như:

       - Luật Hòa giải đối thoại tại Tòa án năm 2020 không quy định về thời hạn Hòa giải viên chuyển biên bản cùng tài liệu kèm theo cho Tòa án có thẩm quyền để ra quyết định công nhận kết quả hòa giải thành sau khi lập biên bản ghi nhận kết quả hòa giải, biên bản ghi nhận kết quả đối thoại dẫn đến nhiều trường hợp khi kiểm sát Quyết định công nhận hòa giải thành, không xác định được ngày Tòa án nhận biên bản, kèm tài liệu để kiểm sát thời hạn chuẩn bị ra quyết định công nhận kết quả hòa giải thành, đối thoại theo quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 32 Luật Hòa giải đối thoại tại Tòa án.

     - Luật chỉ quy định về việc Tòa án có trách nhiệm gửi cho Viện kiểm sát quyết định công nhận hoặc không công nhận kết quả hòa giải thành, đối thoại thành trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày Tòa án ra quyết định theo quy định tại khoản 4 Điều 32 Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án, không quy định về việc giao hồ sơ cho Viện kiểm sát phục vụ cho quá trình kiểm sát quyết định. Do đó, có thể nhiều vụ việc kiểm sát viên không phát hiện có vi phạm của việc ra quyết định công nhận kết quả hòa giải thành để đề xuất lãnh đạo kiến nghị đối với Tòa án xem xét lại quyết định.

       Từ những khó khăn, vướng mắc nêu trên, đơn vị Viện kiểm sát nhân dân huyện Bắc Quang đưa ra một số ra một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả công tác kiểm sát quyết định công nhận công nhận kết quả hòa giải thành, đối thoại thành tại TA:

       Một là, Kiểm sát viên cần tích cực, chủ động, nắm vững các quy định của Luật Hòa giải, đối thoại tại TA để thực hiện tốt công tác kiểm sát quyết định công nhận, không công nhận kết quả hòa giải thành, đối thoại thành tại TA.

      Hai là, Tăng cường sự phối hợp, trao đổi thông tin với hòa giải viên trực tiếp hòa giải và thẩm phán Tòa án ra quyết định vụ việc. Cần thiết kiểm sát viên sẽ tiếp cận hồ sơ trực tiếp hoặc phô tô hồ sơ vụ việc để phục vụ cho kiểm sát vụ việc đảm bảo đúng theo quy định của pháp luật.

       Ba là, Viện kiểm sát nhân dân cấp trên cần ban hành chỉ tiêu công tác, biểu mẫu thống kê trong hoạt động kiểm sát theo Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án trong ngành kiểm sát nhân dân để các kiểm sát viên nâng cao năng lực, trách nhiệm hơn nữa trong khâu kiểm sát này.

       Bốn là, Tăng cường công tác tập huấn cho cán bộ, kiểm sát viên về công tác kiểm sát các quyết định theo Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án.

      Thực tiễn thi hành Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án cho thấy, hoạt động hòa giải, đối thoại là mô hình mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, ngày càng nhiều đương sự lựa chọn con đường hòa giải tiền tố tụng để giải quyết những mâu thuẫn, tranh chấp phát sinh. Do đó phương thức này sẽ được nhiều người lựa chọn để giải quyết tranh chấp trong thời gian tới./.