1. Vi phạm về thời điểm bắt đầu thời hạn chấp hành hình phạt cải tạo không giam giữ

Bản án số 14/2023/HSST ngày 21/11/2023 của TAND huyện Q xét xử Hầu Dũa S, Cứ Mí D về tội “Cưỡng đoạt tài sản”.

Hình phạt:

Áp dụng khoản 1 Điều 170, Điều 17, điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51, Điều 58, Điều 36 Bộ luật Hình sự. Xử phạt bị cáo Cứ Mí D 12 tháng cải tạo không giam giữ. 

Thời gian chấp hành hình phạt cải tạo không giam giữ được tính từ ngày Ủy ban nhân dân xã B, huyện Q, tỉnh H nhận được quyết định thi hành án và bản sao bản án. Giao bị cáo Cứ Mí D cho Ủy ban nhân dân xã B, huyện Q giám sát, giáo dục trong thời gian cải tạo không giam giữ. Ngoài ra bản án còn tuyên về hình phạt của Hầu Dũa Seo và các vấn đề khác.

Vấn đề cần rút kinh nghiệm:

TAND huyện Q xác định thời gian chấp hành hình phạt cải tạo không giam giữ tính từ ngày Ủy ban nhân dân xã B, huyện Q, tỉnh H nhận được quyết định thi hành án và bản sao bản án là chưa chính xác. Căn cứ điểm b khoản 1 Điều 5 Thông tư liên tịch số 01/2023/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC thì thời điểm bắt đầu chấp hành án cải tạo không giam giữ được tính từ ngày cơ quan Thi hành án hình sự Công an cấp huyện, cơ quan Thi hành án hình sự cấp quân khu nhận được quyết định thi hành án. Do đó, TAND huyện Q phải xác định thời gian chấp hành hình phạt cải tạo không giam giữ đối với bị cáo Cứ Mí Dình tính từ ngày cơ quan Thi hành án hình sự Công an huyện Q nhận được quyết định thi hành án.

Bên cạnh đó, hình phạt đối với tội “Cưỡng đoạt tài sản” quy định tại khoản 1 Điều 170 Bộ luật Hình sự là hình phạt tù có thời hạn. Tòa án xét xử bị cáo Cứ Mí D 12 tháng cải tạo không giam giữ nhưng bản án không nhận định và không áp dụng khoản 3 Điều 54 Bộ luật Hình sự. Tại phiên tòa, đại diện Viện kiểm sát không đề nghị, Tòa án không áp dụng là thiếu sót.

2. Vi phạm về áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự

          Vụ án: Nông Văn L bị TAND huyện V xét xử về tội “Tàng trữ trái phép chất ma túy”, “Trộm cắp tài sản”

          Nội dung và quá trình tố tụng:

          Khoảng 17 giờ ngày 19/6/2023, Công an huyện V bắt quả tang Nông Văn L có hành vi tàng trữ trái phép 0,236 gam ma túy loại heroine. Quá trình điều tra xác định ngoài hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy thì ngày 09/6/2023, L còn có hành vi trộm cắp 01 chiếc điện thoại di động nhãn hiệu Iphone xsmax của Triệu Tôn V có giá trị 5.000.000 đồng. Sau đó, L mang chiếc điện thoại trộm cắp được đem bán cho anh Chu Văn H tại thôn V, xã V, huyện V được 800.000 đồng.

Bản án số 46/2023/HSST ngày 30/11/2023 của TAND huyện V tuyên bị cáo Nông Văn L, phạm các tội “Trộm cắp tài sản”,“Tàng trữ trái phép chất ma túy” áp dụng khoản 1 Điều 173; điểm c khoản 1 Điều 249; khoản 1 Điều 38; điểm b, s khoản 1 Điều 51; khoản 1 Điều 55 Bộ luật Hình sự. Xử phạt bị cáo Nông Văn L 09 tháng tù về tội Trộm cắp tài sản; 15 tháng tù về tội Tàng trữ trái phép chất ma túy. Tổng hợp hình phạt chung của cả hai tội là 24 tháng tù, thời hạn phạt tù tính từ ngày bắt tạm giam bị cáo 19/6/2023.

Vấn đề cần rút kinh nghiệm:

TANDhuyện V căn cứ vào việc khi bị phát hiện bị cáo đã chủ động khai báo với cơ quan điều tra thu hồi lại chiếc điện thoại để trả lại bị hại ngay để áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự “khắc phục hậu quả” quy định tại điểm b khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự. Chiếc điện thoại Cơ quan CSĐT Công an huyện V trả lại cho anh V là vật chứng của vụ án được cơ quan điều tra thu hồi chứ không phải do khắc phục hậu quả. Do đó, Tòa án nhân dân huyện V áp dụng cho bị cáo L được hưởng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại điểm b khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự là không đúng quy định của pháp luật.

3.Vi phạm khác

+ Vi phạm điểm b khoản 2 Điều 260 Bộ luật Tố tụng hình sự về việc bản án không ghi nhận số, ngày tháng ban hành cáo trạng và tội danh Viện kiểm sát truy tố: Bản án hình sự sơ thẩm số 35/2023/HSST ngày 15/11/2023 của TAND TP xét xử bị cáo Lý Thành C về tội “Trộm cắp tài sản”.

+ Vi phạm về áp dụng pháp luật đối với người chưa thành niên phạm tội: Bản án hình sự sơ thẩm số 47/2023/HSST ngày 05/12/2023 của TAND huyện V xét xử Dương Văn T (sinh ngày 19/5/2006) về tội “Trộm cắp tài sản” và “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Áp dụng Điều 38; khoản 1 Điều 173; điểm a khoản 1 Điều 175; điểm b, i, s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 55; Điều 90 và Điều 91 Bộ luật Hình sự. Xử phạt bị cáo Dương Văn T 08 tháng tù về tội Trộm cắp tài sản; 14 tháng tù về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Bị cáo Dương Văn T phải chịu hình phạt chung là 22 tháng tù. Thời hạn tù tính từ ngày bị cáo bị bắt ngày 17/8/2023.

Tính đến ngày phạm tội Dương Văn T được 16 tuổi 10 tháng 25 ngày; Tòa án cấp sơ thẩm căn cứ Điều 38, Điều 55 Bộ luật Hình sự để áp dụng hình phạt tù và tổng hợp hình phạt đối với bị cáo là người chưa thành niên là chưa chính xác mà phải áp dụng Điều 101, Điều 103 Bộ luật Hình sự.

Ngoài ra bản án trên còn vi phạm biểu mẫu số 27-HS (Ban hành kèm theo Nghị quyết số 05/2017/NQ-HĐTP ngày 19/9/2017 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao). Theo hướng dẫn tại biểu mẫu số 27/HS phần lý lịch bị cáo là người chưa thành niên thì phải ghi đầy đủ cả tuổi tính đến ngày phạm tội nhưng HĐXX không ghi nhận, Viện kiểm sát kiểm sát bản án không phát hiện được vi phạm. Bản án hình sự sơ thẩm số 47/2023/HSST ngày 05/12/2023 của TAND huyện Vị Xuyên xét xử Dương Văn T (sinh ngày 19/5/2006). Tính đến ngày phạm tội Dương Văn Toàn được 16 tuổi 10 tháng 25 ngày.

Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hà Giang trao đổi để Viện kiểm sát nhân dân các huyện, thành phố nghiên cứu, rút kinh nghiệm chung; tránh lặp lại những sai phạm tương tự, nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử các vụ án hình sự trong thời gian tới./.